تپه باباجان -نورآباد لرستان -هزاره اول ( ماد)

جام ( ریتون یا ظرف ) به شکل انسان - تپه باباجان -نورآباد لرستان -هزاره اول ( ماد)
تپه باباجان
این تپه در نورآباد قرار دارد و اولین بار از سال 1963-68 توسط خانم کلرگاف مید حفاری شد. باباجان از یک تپه مرکزی و تپه های جانبی تشکیل شده که فقط تپه مرکزی آن حفاری شده است. در این تپه سه طبقه استرار مربوط به ربع اول هزاره پیش از میلاد کشف شد. در طبقه سوم پی خانه ها از سنگ و دیوارها خشتی بود و سقف ها از چوب ساخته می شد. خانه های طبقه دوم نیز همین صورت بود ولی ابعاد آن بسیار بزرگ تر است. کف اتاقها سنگ فرش است . معماری طبقه اول باباجان همانند طبقه چهار حسنلو است . از آنجا که قطر دیوارها در حدود 2 متر است می توان حدس زد خانه ها دو طبقه بوده اند. در حقیقت طبقه یک باباجان نشان دهنده انتقال سبک معماری حسنلو4 به سمت فارس است
در تپه شرقی اتاقی منقوش کشف شده است. ستون های این اتاق چوبی با پایه ستون سنگی هستند و دیوارها دارای رنگ بوده اند. پایه ستونها قرمز شده بودند و در بالای دیوارها پنجره های کاذب ساخته بودند. در این اتاق حدود دویست آجر منقوش نیز کشف شده است که ظاهرا به یک کتیبه تزیینی تعلق داشته اند

نقشه لکستان

نقشه لکستان

سنگنبشته خشیارشا - دروازه ملل XPf

سنگنبشته خشیارشا - سنگ نبشته حرمسرا XPf

لوح سنگی حرمسرا - نگه داری در موزه تخت جمشید

لوح طلای حرم - نگه داری در موزه ملی تهران

1. baga \ vazraka \ Auramazdâ \ hya \ imâ
2. m \ bumim \ adâ \ hya \ avam \ asm
3. ânam \ adâ \ hya \ martiyam \ adâ \
4. hya \ šiyâtim \ adâ \ martiyahy
5. â \ hya \ Xšayâršâm \ xšâyathiyam
6. \ akunauš \ aivam \ parunâm \ xš
7. âyathiyam \ aivam \ parunâm \ fram
8. âtâram \ adam \ Xšayâršâ \ xšâ
9. yathiya \ vazraka \ xšâyathiya \ xšâ
10. yathiyânâm \ xšâyathiya \ dahyû
11. nâm \ paruv \ zanânâm \ xšâyath
12. iya \ ahyâyâ \ bumiyâ \ vazrak
13. âyâ \ dûraiy \ apiy \ Dârayavaha
14. uš \ xšâyathiyahyâ \ puça \ Haxâ
15. manišiya \ thâtiy \ Xšayâršâ \
16. xšâyathiya \ manâ \ pitâ \ Dâraya
17. vauš \ Dârayavahauš \ pitâ \ Viš
18. tâspa \ nâma \ âha \ Vištâspahy
19. â \ pitâ \ Aršâma \ nâma \ âha \ u
20. tâ \ Vištâspa \ utâ \ Aršâma \
21. ubâ \ ajivatam \ aciy \ Auramaz
22. dâm \ avathâ \ kâma \ âha \ Dârayava
23. um \ hya \ manâ \ pitâ \ avam \ xš
24. âyathiyam \ akunauš \ ahyâyâ \
25. bumiyâ \ yathâ \ Dârayavahauš \ xš
26. âyathiya \ abava \ vasiy \ tya \ frathara
27. m \ akunauš \ thâtiy \ Xšayâršâ

ترجمه :

خدای بزرگ است اهورامزدا که این زمین را آفرید که آن آسمان را آفرید که مردم را آفرید که برای مردم شادی آفرید که خشیارشا را شاه کرد یک شاه از بسیاری یک فرمانروا از بسیاری . من خشیارشا شاه بزرگ شاه شاهان شاه کشورهایی که مردم گوناگون دارند شاه این سرزمین دور و پهناور پسر داریوش هخامنشی . گوید خشیار شا شاه : پدر من داریوش پدر داریوش ویشتاسپ پدر ویشتاسپ ارشام بود . هم ویشتاسپ و هم ارشام هر دو زنده بودند آنگاه که اهورامزدا را اراده بر آن شد که پدر من داریوش را بر این جهان فرمانروایی دهد . آنگاه که داریوش شاه شد بناهای بسیار شکوهمند ساخت

• xšâyathiya \ Dârayavauš \ puçâ \
• aniyaiciy \ âhatâ \ Auramazdâm
• \ avatha \ kâma \ âha \ Dârayavauši \ hya
• \ manâ \ pitâ \ pasâ \ tanûm \ mâm
• \ mathištam \ akunauš \ yathâmaiy
• \ pitâ \ Dârayavauš \ gâthavâ \ a
• šiyava \ vašnâ \ Auramazdahâ \ ada
• m \ xšâyathiya \ abavam \ piça \ gâ
• thavâ \ yathâ \ adam \ xšâyathiya \ a
• bavam \ vasiy \ tya \ fratharam \ aku
• navam \ tyamaiy \ piça \ kartam \ âha
• \ ava \ adam \ apayaiy \ utâ \ ani
• ya \ kartam \ abijâvayam \ tyapati
• y \ adam \ akunavam \ utamaiy \ tya
• \ pitâ \ akunauš \ ava \ visam \
• vašnâ \ Auramazdahâ \ akumâ \ th
• âtiy \ Xšayâršâ \ xšâyathiya \
• mâm \ Auramazdâ \ pâtuv \ utama
• iy \ xšaçam \ utâ \ tya \ manâ \ kar
• tam \ utâ \ tyamaiy \ piça \ kartam
• \ avašciy \ Auramazdâ \ pâtuv

ترجمه :

گوید خشیارشا : داریوش شاه را پسران دیگر هم بود .اما اراده اهورامزدا چنان بود که داریوش پدر من مرا جانشین خود کرد . آنگاه که پدر من داریوش از این جهان رفت به خواست اهورامزدا من به جای پدرم شاه شدم و بر تخت نشستم.هنگامی که شاه شدم بسیار بناهای با شکوه ساختم. آنچه را که به فرمان پدرم ساخته شده بود من نگه داری کردم و بناهای دیگر بر آن افزودم.آنچه را که من افزودم و آنچه را که پدر من ساخت همه را به یاری اهورامزدا ساختیم. گوید خشیارشا شاه : مرا اهورامزدا بپاید و کشور مرا و آنچه را ساخته ام و آنچه را که پدر من ساخته است همه را اهورامزدا بپاید

عکسی مربوط به لوح سنگی حرمسرا - از دانشگاه شیکاگو

لوح به خط بابلی کاخ حرمسرا - نگه داری در موزه ملی ایران

(آوانگاری بابلی و عیلامی(ایلامی) کتیبه ها به زودی نوشته می شود)

سنگنبشته خشیارشا -کاشیهای کاخ آپادانا XPg

سنگنبشته خشیارشا -کاشیهای کاخ آپادانا XPg

1. thâtiy \ Xšayâršâ \
2. xšâyathiya \ vazraka \ vaš
3. nâ \ Auramazdâha \ vasi
4. y \ tya \ naibam \ akunau
5. š \ utâ \ frâmâyatâ \
6. Dârayavauš \ xšâyathiya
7. \ hya \ manâ \ pitâ \ vaš
8. nâpiy \ Auramazdâha
9. \ adam \ abiyajâvayam
10. \ abiy \ ava \ kartam \
11. utâ \ frataram \ akuna
12. vam \ mâm \ Auramazdâ
13. \ pâtuv \ hadâ \ bagai
14. biš \ utamaiy \ xšaçam

ترجمه :

گوید خشیارشا شاه بزرگ : به خواست اهورامزدا بسی بناهای زیبا به فرمان پدرم داریوش ساخته شد .هم به خواست اهورامزدا من بر آن بناها افزودم و آنها را بیشتر کردم . اهورامزدا و دیگرایزدان مرا و شهریاری مرا پایدار سازد

اَ‌همایی رَئِشچَه(نیایش هنگام گشودن کُشتی‌)

اَ‌همایی رَئِشچَه
(نیایش هنگام گشودن کُشتی‌ (کوشتی, کوستی) از کمر)

(آنکه اهورامزدا را پرستش می کند)

برای او شکوه و فر باد
برای او درستی تن باد
برای او پایداری تن باد
برای او پیروزی تن باد
خواستش پر از خرسندی باد
فرزندانش فرزانه باد
زندگانیش دراز باد
هستی اش بهترین و از آن راستکاران،
روشن و پر از خرسندی باد.

Ahmāi . raes ča. Xvare nasča .
Ahmāi . tanvo . drva tātem .
Ahmāi . tanvo . vazdvare .
Ahmāi . tanvo . vereθrem .
Ahmāi . ištim . pouroš . xāθrām .
Ahmāi . āsnām čit . frazaintim .
Ahmāi . dareghām . daregho . jitim .
Ahmāi . vahištem . ahum . ašaonām . rao čanghem . vispo xāθrem …

Ašem vohu

بازسازی چهره باستانی

بازسازی چهره باستانی
سپاس از برگه "گرامی تاریخ و فرهنگ ایران"

نگاره زیر چهره بازسازی شده است یک «بانوی ایرانی» که در ۴۸۵۰ سال پیش می‌زیسته است.
دکتر مازیار اشرفیان پژوهشگر ایرانی دانشگاه پورتموث انگلیس چهره دو ایرانی باستان را بر اساس جمجمه های آنها بازسازی کرد.
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر "مازیار اشرفیان بناب" متخصص ژنتیک که در بازسازی چهره بر اساس جمجمه تخصص دارد می گوید: این دو جمجمه از طرف موزه تاریخ پزشکی ایران به دست او رسیده است.
به گفته وی، در این فرایند بر اساس ضخامت نسج نرم جمجمه و همچنین شکل و اندازه آن، عضلات از عمقی ترین لایه به سطحی ترین لایه بازسازی می شود و در نهایت پوست روی آن قرار می گیرد.
این پژوهشگر اضافه کرد: با کمی ویراستاری به مرحله ای می رسیم که چهره فرد بازسازی شده و می توان از آن برای تعیین هویت فرد استفاده کرد.
این نخستین بار است که جمجمه های به دست آمده از منطقه ایران در آزمایشگاه بازسازی چهره دانشگاه پورتموث بازسازی می شود.
یکی از این جمجمه ها به دختری 14 ساله متعلق است که حدود 4850 سال پیش در شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان کنونی زندگی می کرده است.
جمجمه دوم جمجمه مردی است میانسال حدود 38 تا 45 ساله که در حفاری های تصادفی در ارجان در اطراف بهبهان در استان خوزستان کشف شده است.
به گفته اشرفیان اشیا بسیار ارزشمند و گرانقیمتی از جمله اشیا طلایی و نفیس و شمشیر طلایی در مقبره این مرد کشف شده است. این مرد باستانی در داخل تابوت برنزی نفیسی قرار داشته و گفته می شود او یکی از حکمرانان ایلام بوده که 700 تا 1200 سال پیش از میلاد زندگی می کرده است.

سنگنبشته خشیارشا - لوح سنگی مشهور به دیوان XPh

سنگنبشته خشیارشا - لوح سنگی مشهور به دیوان XPh

1. baga : vazraka \ Auramazdâ \ hya \ imâm \ bum
2. im \ adâ \ hya \ avam \ asmânam \ adâ \ hya
3. \ martiyam \ adâ \ hya \ šiyâtim \ adâ \
4. martiyahyâ \ hya \ Xšayâršâm \ xšâyathi
5. yam \ akunauš \ aivam \ parunâm \ xšâyath
6. iyam \ aivam \ parunâm \ framâtâram \ ada
7. m \ Xšayâršâ \ xšâyathiya \ vazraka \ xšâya
8. thiya \ xšâyathiyânâm \ xšâyathiya \ dahy
9. unâm \ paruv \ zanânâm \ xšâyathiya \ ah
10. yâyâ \ bumiyâ \ vazrakâyâ \ dûraiy \ a
11. piy \ Dârayavahauš \ xšâyathiyahyâ \ puça
12. \ Haxâmanišiya \ Pârsa \ Pârsahyâ \ puça
13. \ Ariya \ Ariyaciça \ thâtiy \ Xšayâršâ
14. \ xšâyathiya \ vašnâ \ Auramazdahâ \ imâ \
15. dahyâva \ tyaišâm \ adam \ xšâyathiya \ âh
16. âm \ apataram \ hacâ \ Pârsâ \ adamšâm \
17. patiyaxšayaiy \ manâ \ bâjim \ abaraha \ t
18. yašâm \ hacâma \ athahiya \ ava \ akunava \ d
19. âtam \ tya \ manâ \ avadiš \ adâraya \ Mâda
20. \ Uja \ Harauvatiš \ Armina \ Zraka \ Parthava
21. \ Haraiva \ Bâxtriš \ Sugda \ Uvârazmi
22. š \ Bâbiruš \ Athurâ \ Thataguš \ Sparda
23. \ Mudrâya \ Yaunâ \ tya \ drayahiyâ \ dâ
24. rayatiy \ utâ \ tyaiy \ paradraya \ dârayat
25. iy \ Maciyâ \ Arabâya \ Gadâra \ Hiduš \
26. Katpatuka \ Dahâ \ Sakâ \ haumavargâ \ Sakâ
27. \ tigraxaudâ \ Skudrâ \ Âkaufaciyâ \
28. Putâyâ \ Karkâ \ Kušiya \ thâtiy \ Xša

ترجمه :

خدای بزرگ است اهورامزدا که این زمین را آفرید که آن آسمان را آفرید که مردم را آفرید که برای مردم شادی آفرید که خشیارشا را شاه کرد یک شاه از بسیاری یک فرمانروا از بسیاری . من خشیارشا شاه بزرگ شاه شاهان شاه کشورهایی که مردم گوناگون دارند شاه این سرزمین دور و پهناور پسر داریوش شاه هخامنشی پارسی پسر پارسی آریایی از نژاد آریایی .خشیارشا گوید اینست کشورهایی که به جز پارس به خواست اهورا مزدا من شاه آنان هستم. من بر آنها فرمانروایی دارم پیش من خراج می آورند آنچه از سوی من به آنها فرمان داده شود آنرا انجام می دهند قانون من آنجاها رواست : ماد ایلام رخج ارمنستان زرنگ پارت هرات -آریا- باکتریا -بلخ- سغد خوارزم بابل آشور سته گوش سارد-لیدی- مصر یونانیهای انسوی دریاها مکا عربستان قندهار هند کاپادوکیه داهه سکاهای هوم خوار سکاهای تیز خود اسکودرا - مقدونیه - پونتیا لیبی کاری ها حبشه

1. yâršâ / xšâyathiya / yathâ / tya / adam / x
2. šâyathiya / abavam / astiy / atar / aitâ
3. / dahyâva / tyaiy / upariy / nipištâ / a
4. yauda / pasâvamaiy / Auramazdâ / upastâm /
5. abara / vašnâ / Auramazdahâ / ava / dahyâvam
6. / adam / ajanam / utašim / gâthavâ / nišâda
7. yam / utâ / atar / aitâ / dahyâva / âha / yad
8. âtya / paruvam / daivâ / ayadiya / pasâva / va
9. šnâ / Auramazdahâ / adam / avam / daivadâna
10. m / viyakanam / utâ / patiyazbayam / daivâ /
11. mâ / yadiyaiša / yadâyâ / paruvam / daivâ /
12. ayadiya / avadâ / adam / Auramazdâm / ayada
13. iy / artâcâ / brazmaniya / utâ / aniyaš
14. ca / âha / tya / duškartam / akariya / ava / ada
15. m / naibam / akunavam / aita / tya / adam / ak
16. unavam / visam / vašnâ / Auramazdahâ / aku
17. navam / Auramazdâmaiy upastâm / abara / y
18. âtâ / kartam / akunavam / tuva / kâ / hya /
19. apara / yadimaniyâiy / šiyâta / ahaniy
20. / jiva / utâ / marta / artâvâ / ahaniy /
21. avanâ / dâtâ / paridiy / tya / Auramazd
22. â / nivaštâya / Auramazdâm / yadaišâ / a
23. rtâcâ / brazmaniya / martiya / hya / avan
24. â / dâtâ / pariyaita / tya / Auramazdâ / n
25. ištâya / utâ / Auramazdâm / yadataiy / a
26. rtâcâ / brazmaniya hauv / utâ / jiva /
27. šiyâta / bavatiy / utâ / marta / artâvâ
28. / bavatiy / thâtiy / Xšayâršâ / xšâyath
29. iya / mâm / Auramazdâ / pâtuv / hacâ / ga
30. stâ / utamaiy / vitham / utâ / imâm / dah
31. yâvam / aita / adam / Auramazdâm / jadiy
32. âmiy / aitamaiy : Auramazdâ / dadâtuv

ترجمه :

خشیارشا گوید : هنگامی که من شاه شدم در میان این کشورها نافرمانانی بودند. پس اهورامزدا مرا یاری داد.به خواست او من آن کشورها را در هم نوردیدم و به جای خود نشاندم.در بین این کشورها پیش از من جاهایی بودکه دیوان را می پرستیدند پس به فرمان اهورامزدا من آن پرستش خانه دیوان را بر افکندم و فرمان دادم پرستش دیوان نکنند. هر جا پیش از من دیوان را پرستش می کردند من در آنجااهورامزدا و ارت را با فروتنی ستایش کردم و آنچه نادرست بود درست کردم . این کارها که از من سر زد همه به خواست اهورامزدا بود اهورامزدا مرا یاری کرد تا این کارها را انجام دهم.تو که در پسین روزگاران می ایی اگر اندیشه کنی که در زندگی شاد و در مرگ خجسته باشی به آن دستورهایی که اهورامزدا فرموده است ارج گذار اهورامزدا و ارت را با فروتنی ستایش کن.مردی که آن دستوری که اهورامزدا گفته را ارج گذارد و اهورامزدا و ارت را با فروتنی ستایش کند در زندگی شاد و پس از مرگ خجسته خواهد بود. خشیارشا گوید : اهورامزدا مرا از هر بدی نگاه دارد همچنین خاندان مرا و این کشور را . اینرا من از اهورامزدا درخواست می کنم. اهورامزدا همه انان را به من ببخشد

سنگنبشته خشیارشا - دستگیره در XPi

سنگنبشته خشیارشا - دستگیره در XPi

mayûxa \ kâsakaina \ Xšayâršâha \ XŠhyâ \ vithiyâ \ karta \

ترجمه :

در کوب ساخته شده از سنگ لاجورد درکاخ شاه خشیارشا